Niebiesky
Administrator
Dołączył: 11 Paź 2007
Posty: 56
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 4 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: stąd
|
 Wysłany: Czw 22:29, 11 Paź 2007 Temat postu: NOTATKA - 11.X - prof. Błagun |
|
|
Temat: Wiadomości wstępne.
1. Przedmiot i rola statystyki
2. Podstawowe pojęcia statystyczne
1.
W literaturze pojawia się następująca definicja statystyki: „statystyka jest dziedziną nauki zajmującą się metodami opisywania zjawisk masowych i ich ilustrowaniem”
Ze zjawiskiem masowym mamy do czynienia wówczas, gdy dotyczy ono wystarczająco dużej liczby jednostek, gdzie daje się wówczas zaobserwować pewne prawidłowości.
Dla odróżnienia zjawiskiem jednostkowym jest pojedyncze lub bardzo rzadko występujące zdarzenie, np. pobicie rekordu świata w skokach narciarskich.
Na każde zjawisko oddziałują dwie grupy przyczyn:
- przyczyny główne
- przyczyny indywidualne, uboczne
Przyczyny główne wpływają na powstanie prawidłowości, zaś przyczyny uboczne powodują odchylenie od niej. Można więc mówić o systematycznych i przypadkowych składnikach procesu będących przedmiotem badań statystycznych.
Pierwszy z nich stanowi wynik działania przyczyn głównych, zaś drugi przyczyn ubocznych.
Konieczność podejmowania decyzji związana jest z istnieniem problemu decyzyjnego i wyboru najlepszego w sposób oddzielenia w celu osiągnięcia zamierzonego celu.
Podejmowanie decyzji polega na wyborze przez decydenta takiego sposobu działania, który spełnia wszystkie warunki wyznaczone przez środowisko, a jednocześnie prowadzi do osiągnięcia pożądanego celu. Decydent nie ma przy tym wpływu na środowisko problemu i nie może dokonywać w nim żadnych zmian. Aby proces decyzji zakończył się sukcesem konieczne jest współgranie elementów zaprezentowane na schemacie:
SCHEMAT 1
Jednym z warunków ułatwiających podejmowanie decyzji jest posiadanie rzetelnych, dokładnych i wyczerpujących informacji, których dostarczają badania statystyczne. Przy ich pomocy można wnioskować o aktualnym stanie badanego zjawiska.
Statystyka dostarcza także informacji o kształtowaniu się zjawisk z przeszłości, co również może ułatwić podejmowanie bieżących decyzji. Oczywiście skuteczność zastosowania statystyki na etapie podejmowania decyzji zależy od współpracy na linii badacz i osoba podejmująca decyzję.
Statystyka publicznie definiowana jest jako system zbierania danych statystycznych, gromadzenia, przechowywania i opracowania zbieranych danych, oraz ogłaszania i udostępniania wyników badań statystycznych jako oficjalnych danych statystycznych.
Budowa systemów statystycznych jest ściśle związana z zapotrzebowaniami różnych użytkowników danych.
Skuteczność statystyki zależy od spełnienia dwóch podstawowych wymagań:
- statystyka musi zapewnić, aby zbierane i opracowywane przez nią informacje były wewnętrznie spójne i porównywalne w różnych okresach
- statystyka musi charakteryzować aktualnie istniejące warunki rzeczywistości i społeczne.
2.
Statystyka jak każda nauka posługuje się specyficzną terminologią, którą należy w pierwszej kolejności zdefiniować.
Podstawowym pojęciem statystycznym jest zbiorowość statystyczna rozumiana jako zbiór dobrowolnych jednostek, które mają przynajmniej jedną wspólną właściwość, a różnią się z innych punktów widzenia, np. zbiorowość statystyczna, którą utworzyła klasa maturalna. Cechą łączącą ich jest to, że są uczniami ostatniej klasy szkoły średniej, różnią się oni jednak między sobą zarówno rodzajem szkoły, ocenami itd.
Wśród zbiorowości statystycznych wyróżniamy:
- zbiorowość pełną
- zbiorowość częściową
Przez zbiorowość pełną w populacji generalnej rozumie się zbiór wszystkich jednostek, co do których chcemy wnioskować o charakterystykach ich właściwości. Populacja generalna może być skończona ( XXX )
Próba, albo populacja próbna jest to zbiór populacji generalnej, którego elementy zostały dobrane w sposób losowy lub nielosowy. Liczebność próby oznaczamy przez „n”, natomiast liczebność populacji przez „N”. Poszczególne elementy składowe badanej zbiorowości noszą nazwę jednostek statystycznych.
W celu jednoznacznego określenia jakie jednostki będą stanowiły zbiorowość statystyczną niezbędne jest określenie jednostki statystycznej pod względem:
- rzeczowy i przedmiotowym, tj. określenie charakterystyk jakie powinny spełniać jednostki aby mogły być zakwalifikowane do zbiorowości
- czasowym, tj. należy podać czas, w którym badane jednostki występują
- terytorialnym, tj. należy podać teren, z którego pochodzą jednostki ( XXX )
- zakresowym, tj. określamy jakie informacje o jednostkach statystycznych będą gromadzone w trakcie badania.
Pojęcie jednostki statystycznej jest niekiedy mylone z pojęciem jednostki sprawozdawczej, tymczasem jednostka sprawozdawcza jest to jednostka oddzielająca informacje na temat właściwości jednostek statystycznych.
Jednostki wchodzące w skład danej zbiorowości odznaczają się pewnymi własnościami. Własności te określamy mianem cech statystycznych.
Cechy statystyczne można podzielnić na stałe, czyli wspólne dla wszystkich jednostek badanej zbiorowości oraz zmienne, czyli te dzięki którym poszczególne jednostki różnią się między sobą.
Cechy stałe wykorzystywane są wyłącznie do precyzyjnego zdefiniowania zbiorowości statystycznej.
Analizie poddawane są jedynie cechy zmienne. Można je podzielić na pewne grupy, co przedstawia schemat:
SCHEMAT 2
Cechy mierzalne i ilościowe to takie, które mogą przyjmować określone wartości zmierzone przy pomocy liczb.
Cechy skokowe mogą przyjmować określone wartości ze skończonych i przeliczonych przedziałów liczbowych, mogą być wyrażone jedynie liczbami zmieniającymi się skokami bez wartości pośrednich.
Cechy ciągłe mogą przyjmować każdą wartość z określonego skończonego przedziału liczbowego.
Cechy niemierzalne charakteryzują się tym, że ich wariantów nie można zmierzyć przy pomocy liczb. Można je wyrazić tylko słownie. ( XXX )
Jeżeli cechy statystyczne oznaczamy „X” to jej warianty i wartości oznaczamy prze „xi” (i oznacza numer wariantu).
Przeprowadzając badanie statystyczne musimy zdecydować jakie metody statystyczne będą najbardziej użyteczne. Wybór ten zależy od wielu czynników, które determinują podział metod analizy statystycznej. Należy podkreślić, iż typologia ta nie jest obligatoryjna a jest raczej kwestią umowy. Kierując się kryterium formalno – statystycznym wyróżnia się zatem dwa działy statystyki:
- statystyka opisowa
- oraz wnioskowanie statystyczne
Statystyka opisowa zajmuje się opracowaniem danych o obserwowanej zbiorowości dokonując jej opisu z różnych punktów widzenia. Pozwala przy tym na zaprezentowanie sposobu porządkowania, proponuje szereg miar charakteryzujących badaną zbiorowość w sposób syntetyczny.
Wnioskowanie statystyczne pozwala ustalić prawidłowość i scharakteryzować populację generalną na podstawie zredukowanej liczby danych i przy zastosowaniu rachunku prawdopodobieństwa.
Dzieki niemu możliwe jest określenie jakie błędy popełniamy uogólniając wyniki z próby na całą zbiorowość.
Podziały metod statystycznych można zapisać jak następujący schemat:
SCHEMAT 3
Wybór metody badania statystycznego należy do ważniejszych elementów badania, gdyż wymiernie wpływa na jego jakość. Wykorzystując to kryterium badania statystyczne dzielimy na:
- badanie ciągłe, w którym dokonuje się nieprzerwanej rejestracji określonych zjawisk czy procesów
- badanie określone – powtarzane w określonych odstępach czasu
- badanie doraźne prowadzone w miarę potrzeby
- badanie pełne, określane także jako całkowite, generalne lub wyczerpujące. Obejmuje wszystkie jednostki określone w zbiorowości statystycznej.
Wśród badań tego typu należy wymienić:
- rejestrację statystyczną
- sprawozdawczość statystyczną
Spis statystyczny jest badaniem całkowitym, które przeprowadzane jest cyklicznie lub jednorazowo. Spisy są niezbędne dla przedstawienia w ujednolicony sposób informacji statystycznych, dotyczących ludności, siły roboczej a także indywidualnych gospodarstw rolnych. Rejestracja statystyczna prowadzona jest przez sądy i urzędy administracji publicznej.
Sprawozdawczość statystyczna polega na tym, że podmioty zobligowane określonymi przypisami prawnymi przekazują dane statystyczne do instytucji organizującej badanie.
W przeciwieństwie do badań pełnych badanie częściowe i niepełne obejmuje tylko pewną wybraną część populacji generalnej. W określonych przypadkach wyniki otrzymywane dla próby ogólnej ( XXX )
Nieodzownym warunkiem poprawności dokonywanych ( XXX ) jest dobór odpowiednich jednostek statystycznych do próby.
Podstawowy podział metod wyboru jednostek do próby zaprezentowany jest na schemacie:
SCHEMAT 4
Doborem próby nazywamy taki dobór ( XXX ) w którym prawdopodobieństwo dostania się elementu do próby ( XXX )
Najprostszą metodą jest dobór prosty, określony też jako losowanie bezpośrednie.
Losowanie przebiega w sposób następujący:
Najpierw każda jednostka otrzymuje swój numer, czyli kod. Przy wyorze próby można również wykorzystać tablice liczb losowych (przypadkowych). Tablice takie wytyczane są do wybranych publikacji statystycznych albo wydawane są oddzielnie.
Spośród prostych metod doboru należy wymienić losowanie systematyczne, metoda ta polega na tym, że spośród wszystkich jednostek statystycznych należących do danej zbiorowości losuje się tylko jedną jednostkę, a pozostałe dopiera się w taki sposób aby ( XXX ) znajdowała się zawsze taka sama liczba jednostek.
Kolejną metodą losowego doboru próby jest metoda warstwowa. Zaliczona jest wówczas ( XXX ) z punktu widzenia interesujących nas cech statystycznych. Zbiorowość ta wyraźnie dzieli się na pewne warstwy.
Dobór wielostopniowy pozwala znacznie uprościć kompletowanie próby przy stosunkowo niskich kosztach.
Dobór celowy polega na tym, że prowadzący badanie dobiera jednostki do próby świadomie na podstawie ogólnej znajomości badanego zjawiska.
Metoda doboru jednostek typowych polega na doborze do próby jednostek uważanych za typowe i charakterystyczne dla danej zbiorowości, a więc odpowiadających w przybliżeniu jednostkom przystępnym.
Metoda doboru proporcjonalnego jest w swej istocie zbliżona do metody warstwowej.
Metoda eliminacji uwzględnia w doborze jednostek do próby zjawisk koncentracji.
Badanie reprezentacyjne sprowadza się do zbadania wybranej grupy jednostek statystycznych reprezentujących określoną populację.
Badanie monograficzne polega na wszechstronnym opisie i szczegółowej analizie pojedynczej jednostki lub niewielkiej liczby charakterystycznych jednostek badanej zbiorowości statystycznej.
Badanie ankietowe znajduje bardzo często zastosowanie w badaniach marketingowych czy ( XXX )
----------------------
ogólnie starałem się żeby tekst był w miarę logiczny, jeśli popełniłem jakieś błędy to proszę mnie poprawić, a w miejscach oznaczonych XXX w miarę możliwości uzupełnić luki 
Post został pochwalony 0 razy
|
|
